Δύο ομάδες με την δική τους ιστορία θα τεθούν αντιμέτωπες στο γήπεδο της Γενισέας το Σάββατο στις 17:00. Έπαθλο για τον νικητή του ζευγαριού του τελικού ΑΟ Ξάνθη – Άρης Αβάτου, θα είναι το τρόπαιο του Κυπέλλου στην 45η ποδοσφαιρική γιορτή του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου της Ξάνθης.
ΤΟ ΓΗΠΕΔΟ
Φέτος για 2η φορά στην ιστορία του θεσμού ο μεγάλος τελικός θα γίνει σε γήπεδο εκτός… Ξάνθης, αφού η πρώτη ήταν το 1989 στο γήπεδο των Πηγαδίων (του χωριού) με την Ασπίδα Ξάνθης να κερδίζει τότε με 1-3 την Ασπίδα Πηγαδίων. Μέχρι τώρα είτε το γήπεδο του ΑΟΞ – κυρίως – είτε το Xanthi Arena στα Πηγάδια φιλοξενούσαν το κορυφαίο παιχνίδι, όμως τώρα οι καταστάσεις το έφεραν έτσι και το γήπεδο του ΑΟΞ έχει “παροπλιστεί” λόγω πυρασφάλειας με αποτέλεσμα να επιλεχθεί το γήπεδο της Γενισέας.
Η Γενισέα λοιπόν φιλοξενεί φέτος το μεγάλο παιχνίδι με την Διοίκηση του Θόδωρου Γκασιμπαγιαζίδη να έχει αλλάξει κατά πολύ και φυσικά προς το καλύτερο την εικόνα του γηπέδου. Ο αγωνιστικός χώρος σε εξαιρετική κατάσταση, έχουν γίνει λειτουργικά έργα που όχι μόνο θα βοηθήσουν τα μέγιστα στο μεγάλο παιχνίδι αλλά παράλληλα βάζουν τις βάσεις για να συνεχιστεί αυτός ο “οργασμός” έργων που έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό στο γήπεδο.
Ο ΑΟΞ
Από την μία πλευρά έχουμε στον μεγάλο τελικό τον ΑΟΞ που επέστρεψε στην ποδοσφαιρική πραγματικότητα και ανέβηκε από την Β1 ΕΠΣ στην Α!, με ένα απόλυτο σερί νικών καθ’ όλη την διάρκεια του πρωταθλήματος και φυσικά με την μεγάλη του πορεία στο κύπελλο, όπου απέκλεισε ομάδες ανώτερης κατηγορίας και τον πρωταθλητή Π. Μελά Κουτσού, μετά τον Φίλιππο Δροσερού και τον Ατρόμητο Χρύσας.
Η ομάδα με την ένδοξη ιστορία θα παλέψει αυτή τη φορά με αντίπαλο δύο παραπάνω κατηγοριών, στον τελικό του Σαββάτου. Παράλληλα θα είναι η δεύτερη φορά που θα βρεθεί σε τελικό κυπέλλου ΕΠΣ μετά το 1990 και το 1-0 του Ερασιτέχνη ΑΟΞ επί του Π. Μελά Κουτσού.
Αξίζει να σημειώσουμε πως αν ο ΑΟΞ καταφέρει να πανηγυρίσει τον τίτλο, θα σημειώσει ένα επίτευγμα που μόνο η Δόξα Ξάνθης είχε πετύχει το μακρινό 2000, όταν σαν ομάδα Β! ΕΠΣ Ξάνθης με προπονητή τον Παναγιώτη Καμαράκη (νυν γενικό αρχηγό του ΑΟΞ) και τους Περπερή, Μαρτίνη (83′ Δεληπάλλα), Κιαμήλογλου, Μαμαλίγκατζη, Χατζόπουλο Βασίλη, Τηλαβερίδη Δημήτρη, Τσιφλίκογλου Δημήτρη, Μαραντά Γιώργο (109′ Μολώζη Δημήτρη), Μιχαλούστα (65′ Βιδούρα), Εμίν Εργκιούν και Νίκο Μαυρομάτη κέρδισε με 1-2 (91′ Κοτζακελίνης 1-0, 92′ Κιαμήλογλου 1-1, 99′ Δεληπάλλας 1-2) στην παράταση την Ασπίδα της Α! ΕΠΣ στον 22ο τελικό.
Ο ΑΡΗΣ ΑΒΑΤΟΥ
Ολοκλήρωσε με επιτυχία και την 7η σερί σεζόν του στη Γ! Εθνική και ισοφάρισε το ρεκόρ διαδοχικών συμμετοχών του Ορφέα, πριν το ξεπεράσει την επόμενη σεζόν για μία ομάδα που είναι η 3 πιο “παλιά” της Κατηγορίας. Επιστρέφει μετά από 5 χρόνια στο μεγάλο παιχνίδι του τελικού κυπέλλου διεκδικώντας το 3ο του τρόπαιο. Η ομάδα του Κώστα Μπεδρελή το απόλυτο στους δύο προηγούμενους τελικούς της κερδίζοντας Αναγέννηση Θαλασσιάς και Ορφέα Ξάνθης το 2017 και το 2018 κι έτσι θέλει να συνεχίσει και φέτος έχοντας και την αγωνιστική διαφορά των δύο κατηγοριών. Σαφέστατα είναι το φαβορί διαθέτοντας και παίκτες όπως οι Κουτσούμπας και Ψεμματάς που ήταν στον τελικό με τον Ορφέα, ενώ είχαν και συμπαίκτη τότε τον Νίκο Μελισσόπουλο που τώρα αγωνίζεται στον ΑΟΞ.
ΜΕ ΔΩΡΕΑΝ ΕΙΣΟΔΟ ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ
Η ΕΠΣ Ξάνθης συνεχίζει την πετυχημένη τακτική με την δωρεάν είσοδο σε γυναίκες και παιδιά και φέτος στον 45ο τελικό κυπέλλου, ενώ έδωσε στη δημοσιότητα και την αφίσα του μεγάλου τελικού.
ΟΙ ΤΕΛΙΚΟΙ ΚΥΠΕΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΠΣ ΞΑΝΘΗΣ
| Περίοδος | Κυπελλούχος | Σκορ | Φιναλίστ |
| 1978–79 | Ασπίδα Ξάνθης | 4–2 | Θράκη Συνδινής |
| 1979–80 | Ασπίδα Ξάνθης | 3–0 | Απόλλων Πολυσίτου |
| 1980–81 | Ασπίδα Ξάνθης | 3–1 | Αετός Τοξοτών |
| 1981–82 | Ασπίς Ξάνθης | 2–1 | Ερμής Μάνδρας |
| 1982–83 | Ερμής Μάνδρας | 3–1 (παρ.) | Ασπίδα Ξάνθης |
| 1983–84 | Ατρόμητος Χρύσας | 1–0 | Κεραυνός Λευκόπετρας |
| 1984–85 | Κεραυνός Λευκόπετρας | 2–1 | Ελπίδα Γενισέας |
| 1985–86 | Ατρόμητος Χρύσας | 3–3 (4–2 π) | Ορφέας Ξάνθης |
| 1986–87 | Ελπίδα Γενισέας | 3–1 | Εθνικός Ολβίου |
| 1987–88 | Κεσσάνη Ερασμίου | 1–0 | Δόξα Σταυρούπολης |
| 1988–89 | Ασπίδα Ξάνθης | 3–1 | Ασπίδα Πηγαδίων |
| 1989–90 | Α.Ο.Ξ. (ερασιτέχνες) | 1–0 | Παύλος Μελάς Κουτσού |
| 1990–91 | Ελπίδα Γενισέας | 4–1 | Ασπίδα Πηγαδίων |
| 1991–92 | Ασπίδα Ξάνθης | 6–1 | Άτλας Σελίνου |
| 1992–93 | Β-52 Γενισέας | 3–1 | Διαγόρας Νέας Κεσσάνης |
| 1993–94 | Β-52 Γενισέας | 2–0 | Ορφέας Ξάνθης |
| 1994–95 | Δημόκριτος Αβδήρων | 1–0 | Θράκη Συνδινής |
| 1995–96 | Β-52 Γενισέας | 3–2 | Α.ΠΟ.Ξ. |
| 1996–97 | Α.ΠΟ.Ξ. | 6–0 | Β-52 Γενισέας |
| 1997–98 | Ορφέας Ξάνθης | 3–1 | Α.Ε.Κ. Διομήδειας |
| 1998–99 | Ορφέας Ξάνθης | 5–0 | Α.ΠΟ.Ξ. |
| 1999–00 | Δόξα Ξάνθης | 2–1 (παρ.) | Αναγέννηση Θαλασσιάς |
| 2000–01 | Δόξα Ξάνθης | 1–0 | Ορφέας Ξάνθης |
| 2001–02 | Ασπίδα Ξάνθης | 1–0 | Δόξα Ξάνθης |
| 2002–03 | Ορφέας Ξάνθης | 2–1 | Α.Ε. Κοτύλη |
| 2003–04 | Ορφέας Ξάνθης | 1–1 (4–2 π) | Ασπίδα Ξάνθης |
| 2004–05 | Δόξα Ξάνθης | 3–2 | Απόλλων Διομήδειας |
| 2005–06 | Εχίνος Σπορ | 2–0 (παρ.) | Αναγέννηση Θαλασσιάς |
| 2006–07 | Ορφέας Ξάνθης | 1–0 (παρ.) | Εχίνος Σπορ |
| 2007–08 | Α.Ο. Βιστωνίδας | 1–1 (3–1 π) | Ασπίδα Ξάνθης |
| 2008–09 | Ορφέας Ξάνθης | 1–1 (5–3 π) | Α.Ο. Βιστωνίδας |
| 2009–10 | Ορφέας Ξάνθης | 2–1 | Εχίνος Σπορ |
| 2010–11 | Ορφέας Ξάνθης | 4–0 | Ατρόμητος Χρύσας |
| 2011–12 | Ορφέας Ξάνθης | 3–1 | Άρης Πετεινού |
| 2012–13 | Παύλος Μελάς Κουτσού | 1–0 | Αναγέννηση Θαλασσιάς |
| 2013–14 | Παύλος Μελάς Κουτσού | 2–2 (4–2 π) | Αστέρας Μαγικού |
| 2014–15 | Ηρακλής Νέου Ζυγού | 0–0 (5–4 π) | Ορφέας Ξάνθης |
| 2015–16 | Αναγέννηση Θαλασσιάς | 2–0 | Παύλος Μελάς Κουτσού |
| 2016–17 | Άρης Αβάτου | 2–1 | Αναγέννηση Θαλασσιάς |
| 2017–18 | Άρης Αβάτου | 1–0 | Ορφέας Ξάνθης |
| 2018–19 | Ορφέας Ξάνθης | 1–0 | Ασπίδα Ξάνθης |
| 2019–20 | Ορφέας Ξάνθης | άνευ αγώνα (κλήρωση) | Ηρακλής Νέου Ζυγού |
| 2020–21 | ματαιώθηκε λόγω COVID-19 | ||
| 2021–22 | Άρης Πετεινού | 2–1 | Ελπίδα Γενισέας |
| 2022–23 | Ορφέας Ξάνθης | 1–0 | Α.Ο. Βιστωνίδας |
